کرونا و اقتصاد ایران، نسخه شماره یک

دوستان زیادی پیش‌نهاد دادند که تحلیلی از اثرات کرونا روی اقتصاد ایران ارائه شود و عزیزانی هم زحمت میزبانی ارائه این بحث‌ها و ارائه بازخورد را کشیدند. من در این اسلایدها سعی کرده‌ام برخی حدس‌ها و تحلیل‌هایی که به ذهنم می‌رسد را جمع‌بندی کنم.

تحلیل مساله در سه سطح «خانوار»، «بنگاه» و «اقتصاد کلان» قابل انجام است و در مورد هر کدام از آن‌ها سعی کرده‌ایم که با رعایت احتیاط (به واسطه نداشتن اطلاعات دقیق و کامل) برخی موضوعات طرح شود. فعلا به عمد از ارائه هر نوع تحلیل عددی خودداری کرده‌ام چون به نظرم هنوز ابعاد مساله و سیاست‌های مدیریت موضوع روشن نیست و من هم دست‌رسی به آمار و ارقام لازم ندارم و تحلیل‌های عددی ممکن است خطای زیادی داشته باشد.

طبعا درک اثرات کامل این موضوع روی جامعه ایران و سیاست‌های بهینه مقابله با آن نیازمند کار تخصصی جمع بزرگی از متخصصان مختلف است و این کار را صرفا باید یک قدم اولیه و محدود تلقی کرد. در همین مدت از نظرات دوستان زیادی بهره بردم و در ادامه هم از صاحب‌نظران دعوت می‌کنم که ما را از نقدها و تحلیل‌های تکمیلی و پیش‌نهادهای‌شان محروم نکنند.

نکته‌ای که در اسلاید آخر نوشته‌ام را این‌جا تکرار می‌کنم: « عبور از این بحران فقط با یک اراده و انضباط قوی فردی و جمعی و بسیج کردن همه ظرفیت‌های جامعه ایران ممکن است.»

مقاله قبلیمقاله بعدی
استادیار اقتصاد مالی
Stevens Institute of Tech

تخمین تعداد تخت بیمارستان در دوره پیک کرونا

فیلم جلسه ستاد مبارزه با کرونا منتشر شده است و دکتر سعید نمکی در جلسه می‌گوید می‌گوید که تحت بدترین و بدترین سناریو (و این را تکرار می‌کند که بدترین سناریو) ما نیاز به ۱۲۰۰۰ تخت بیمارستان خواهیم داشت و اطمینان هم می‌دهد که این عدد تخت را آماده داریم. لازم نیست اطلاعات جزیی پزشکی و اپیدمولوژی داشته باشیم که بدانیم این عدد برای سناریوی بدبینانه حداقل «ده برابر» کم‌تر از مقدار واقع‌بینانه است. من در این جا سعی می‌کنم بدون استفاده از مدل‌های پیچیده دینامیکی و مدل‌های ریاضی انتشار بیماری، فقط با یک منطق ساده و با فروض خوش‌بینانه، «تخمین سرانگشتی و تقریبی از حد پایین» از میزان تخت مورد نیاز در پیک بیماری بدهم. شاید به دست مسوولان مربوطه برسد و دست از این خوش‌خیالی بردارند. سعی می‌کنم همه فروض را شفاف بنویسم که متن قابل نقد باشد. مشتاق شنیدن نقد دوستان متخصص هم هستم که اگر جایی در محاسبات خطا بود اصلاح شود.

۱) مثل بقیه کشورهای دنیا، احتمالا قبول داریم که در سناریوی بدبینانه نزدیک ۶۰-۷۰ درصد جمعیت مبتلا خواهند شد. پس ما با چیزی حدود ۵۰ میلیون مبتلا (در کل دوره بحران) مواجه هستیم.

۲) فرض کنیم که فقط ۵٪ مبتلایان نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند. این عدد از کجا آمده؟ طبق گزارش‌های جهانی این نسبت به شدت به سن بستگی دارد: در زیر ۵۰ سال فقط درصد اندکی از جمعیت دارای علایم نیاز به بستری دارند و در سنین بالاتر عدد خیلی بزرگ‌تر است و در پیرترین قشر به نزدیک ۳۰ درصد هم می‌رسد، ما یک میانگین وزنی ۱۰٪ را برای بیماران دارای علایم در نظر گرفتیم و فرض کردیم ۵۰٪ مبتلایان علامت داشته باشند. پس ما یک جمعیت دو و نیم میلیونی بیماران نیازمند بستری خواهیم داشت (البته نه هم‌زمان بل‌که در کل دوره اپیدمی).

۳) حال یک متغیر بسیار اساسی این است: یک نفر بیمار کرونانی چند روز روی تخت بیمارستان می‌ماند؟ اگر با ارجاع به مقالات موجود، فرض ۱۵ روز برای دوره بیماری و فرض ۱۰ روز بستری در بیمارستان را استفاده کنیم، به حدود بیست و پنج میلیون «روز-تخت» بیمارستانی در کل دوره بحران می‌رسیم. خیلی خوش‌بینانه فرض کنیم توزیع بستری شدن بیماران روی زمان یک‌‌نواخت (Uniform) است و حالت زنگوله‌ای رایج را ندارد. (اگر فرض زنگوله‌ای را بگیریم جواب نهایی خیلی بدتر می‌شود)

۴) اول به عدد ۱۲۰۰۰ تخت مورد ادعای وزیر برگردیم: برای این‌که تعداد اشغال تخت از این عدد نگذرد، دوره اپیدمی باید روی «دو هزار روز (شش سال)» کش بیاید. در حالی که در واقعیت انتظار داریم که بیماری در دوره‌ای حدود صد روز به اوج و فرود برسد که معنی آن «۲۵۰ هزار» تخت بیمارستانی در زمان پیک است.

۵) برای این‌که یک صحت‌سنجی بیرونی برای تخمین‌های سرانگشتی‌‌مان داشته باشیم به گزارش مشهور امپریال کالج لندن برای بریتانیا رجوع می‌کنیم (این گزارش سیاست دولت این کشور را تحت تاثیر قرار داد). این گزارش می‌گوید که تحت سناریوهای مختلف، در دوره پیک به چیزی بین «۱۰۰ تا ۳۰۰ تخت بیمارستان به ازای هر صد هزار جمعیت» نیاز خواهد بود (شکل شماره ۲ گزارش). عدد وسط را ۲۰۰ بگیریم و جمعیت ایران را ۸۰ میلیون فرض کنیم، به «۱۶۰ هزار تخت بیمارستانی» می‌رسیم که به لحاظ مقیاس خیلی نزدیک به تخمین سرانگشتی و تقریبی ما و خیلی دور از تخمین وزارت بهداشت است.

۶) دقت کنید که اکثر اعداد این محاسبات ما امیدوارکننده و خوش‌بینانه در نظر گرفته شده است و هدف فقط این بود که نشان بدهیم ۱۲۰۰۰ تخت در دوره پیک برای سناریو بدبینانه اصلا با ابعاد و اندازه مورد انتظار برای این بیماری سازگار نیست. من حدس می‌زنم که کسانی که عدد ۱۲۰۰۰ را تخمین زده‌اند، شاید به این نکته دقت نکرده‌اند که هر نفر قرار است «ده روز» بستری شود و در نتیجه تعداد تخت‌‌های مورد نیاز در هر لحظه «ده برابر تعداد مبتلایان جدید در هر روز» است.

۷) حال یک بار هم مساله را از آن طرف بگیریم: فرض کنیم که هدف این باشد که بیمارستان بستری در دوره پیک از ۱۲۰۰۰ تخت برنامه‌ریزی شده تجاوز نکند. اگر محاسبات قبلی را معکوس کنیم، تعداد کل مبتلایان از ابتدا تا انتهای بحران (صد روز) نباید از «دو و نیم میلیون» تجاوز کند. ولی این دیگر اسمش «سناریوی بدبینانه» نیست. اسمش «سناریوی خوش‌بینانه بسیار دقیق مدیریت‌شده» است.

دعای ما این است که حتی به این سناریوی دوم هم نرسیم و این شر زودتر از سر مردم کشور برداشته شود. ولی خب همان طور که قبلا گفتیم، فقط وقتی به این اعداد امیدوارکننده می‌رسیم که سیاست‌هایی که بقیه کشورهای دنیا در پیش گرفتند – از کاهش تعامل اجتماعی گرفته تا قرنطینه فردی بیماران در منزل و بیمارستان و … – را خیلی جدی و دقیق پیاده کنیم.

ابزارها و نرم افزارهای مناسب دورکاری برای یک تیم

نویسندگان میهمان: علی زواشکیانی، محمدرضا بحرینیان

رفته‌رفته بحث دورکاری سازمان‌ها برای کوتاه یا حتی بلندمدت در فضای جامعه مطرح می‌شود و مدیران نیز به ناچار باید دربارۀ سازوکارهای مدیریتی سازمان خود و پیشبرد پروژه‌ها تصمیم‌های سختی بگیرند.

خوشبختانه در دورانی به سر می‌بریم که انبوهی از اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های آنلاین می‌توانند بخشی از این نیازها را پوشش دهند و استارتاپ‌هایی در حال کار هستند که با خدمات خود می‌توانند بخشی از نیازهای سازمان‌ها را برطرف کنند. پیش‌تر نوشتاری در خصوص راهنمای دورکاری برای سازمان‌ها منتشر کردیم و برخی از اصول دورکاری را شرح دادیم.

در این نوشتار نیز تعدادی از اپلیکیشن‌ها و سرویس‌هایی را معرفی می‌کنیم که برای دورکاری سازمان‌ها و تیم‌ها مناسب هستند. سعی شده است ابزارهایی معرفی شوند که کار با آن‌ها ساده است و به تخصص چندانی نیاز ندارند. برای انتخاب این اپلیکیشن‌ها و وبسایت‌ها با حدود بیست نفر از مدیران استارتاپی، فریلنسرها و متخصصان فناوری اطلاعات همفکری شده است. این ابزارها در سه دستۀ برگزاری جلسات، مدیریت پروژه‌ها و مدیریت داده‌ها معرفی می‌شوند.

1- برگزاری جلسات مجازی

1.1. اسکایپ (Skype.com)

اسکایپ یکی از محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین اپلیکیشن‌ها برای مدیریت ارتباطات مجازی و برگزاری جلسات در جهان است. نرم‌افزار این سرویس هم روی موبایل و هم کامپیوتر به‌راحتی نصب و راه‌اندازی می‌شود و در نسخۀ رایگان آن نیز تا چندین نفر می‌توانند هم‌زمان صحبت کنند یا ارتباط تصویری داشته باشند. در این برنامه می‌توانید صفحه‌نمایش خود را برای همۀ شرکت‌کنندگان پخش کنید و لذا می‌توانید اسلایدها یا سایر محتواها را از روی نمایشگر خود به حاضران در جلسه نشان دهید.

2.1. اسکای‌روم (Skyroom.online)

اسکای‌روم یک پلفترم ایرانی است که سرویس اصلی آن برگزار کلاس درس و وبینار به‌صورت آنلاین است؛ اما در کنار آن امکان برگزاری جلسات به‌صورت وب‌کنفرانس نیز مقدور است. مزیت اسکای‌روم این است که خدماتش با توضیحات کامل به زبان فارسی ارائه شده است و برگزاری جلسات تا سقف ده نفر در سرویس رایگان آن مقدور است. همچنین چون یک پلتفرم ایرانی است، اگر از آن راضی بودید برای خریدن سرویس‌های پولی آن مشکلی نخواهید داشت.

1. زوم (zoom.us)

یکی دیگر از سرویس‌های محبوب در ایران و جهان برای بارگزاری جلسات مجازی اپلیکشین زوم است. در این برنامه تا چندین نفر هم‌زمان می‌توانند صحبت کنند. البته نسخۀ رایگان آن محدودیت‌هایی دارد، مثلاً طول هر جلسه می‌تواند حداکثر چهل دقیقه باشد. بااین‌حال، به‌سبب کیفیت بالای صدا و تصویر از نسخۀ رایگان آن نیز خیلی استقبال می‌شود.

2. مدیریت فعالیت‌ها و پروژه‌ها

1.2. ترلو (Trello)

نرم‌افزار ترلو هم در بین مدیران ایرانی و هم در بسیاری از شرکت‌های جهان نرم‌افزاری خوب در زمینۀ مدیریت پروژه‌ها محسوب می‌شود. در این نرم‌افزار می‌توان فعالیت‌های مختلف با زمان‌بندی و اولویت‌بندی را به افراد گوناگون تفویض کرد و همه در جریان میزان پیشبرد کار قرار بگیرند و برای هر پروژه یا فعالیتی امکان گذاشتن پیام و همچنین بارگذاری مستندات و فایل‌ها وجود دارد. در نگاه اول ممکن است این نرم‌افزار کمی پیچیدگی داشته باشد، اما با کمی صرف وقت اعضای تیم به‌راحتی با فضا و امکانات آن مأنوس می‌شوند.

2.2. تسکولو (Taskulu.com)

تسکولو یک اپلیکیشن کامل و موفق ایرانی برای مدیریت آنلاین پروژه‌هاست. این اپلیکیشن به‌خوبی از زبان فارسی حمایت می‌کند و خدمات متنوعی همچون زمان‌بندی و تفویض وظایف به افراد، امکان گفت‌وگو و بارگذاری مستندات را نیز دارد. ضمن اینکه در صورت علاقه به‌راحتی می‌توان خدمات پولی آن را در ایران خریداری کرد.

3. مدیریت داده‌ها و اطلاعات

1.3. دراپ‌باکس (Dropbox.com)

کماکان یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین بسترهای به‌اشتراک‌گذاری و مدیریت مستندات و اطلاعات سازمان‌ها دراپ‌باکس است. دراپ‌باکس یک فضای ابری در فضای اینترنت به شما می‌دهد که می‌توانید انواع فایل‌های سازمان خود را در آن قرار دهید و افراد مختلف توسط کامپیوتر یا گوشی‌های خود به آن دسترسی داشته باشند و بسته به میزان اختیاری که شما تعریف می‌کنید، بتوانند فایل‌ها را ببینند یا تغییری در آن‌ها ایجاد کنند. در نسخۀ رایگان دراپ‌باکس هر فرد تا 2 گیگابایت اطلاعات را می‌تواند ذخیره کند و به اشتراک بگذارد.

2.3. گوگل‌داکز و گوگل‌درایو (docs.google.com)

به علت اینکه اکثر مستندات شرکت‌ها و سازمان‌ها در بستر نرم‌افزارهای آفیس تدوین و استفاده می‌شوند، گوگل‌داکز یکی دیگر از بسترهای آنلاین محبوب شرکت‌ها و سازمان‌ها برای به‌اشتراک‌گذاری اطلاعاتی است که به‌صورت متن، فرم یا اسلاید تهیه شده‌اند. یکی دیگر از مزیت‌های گوگل‌داکز و گوگل‌درایو داشتن امکان ویرایش فایل‌ها از طریق خود نرم‌افزار تحت وب است. همچنین این بسترها از فرمت‌های متعددی پشتیبانی می‌کنند.

3.3. فضاهای ابری ایرانی

در سال‌های اخیر تعدادی از شرکت‌ها و استارتاپ‌های ایرانی نیز برای ارائۀ خدمات ابری به سازمان‌ها شکل گرفته‌اند. ابرآروان (arvancloud.com)، ابرینو (abrino.ir) و باکسارا (boxara.ir) از جمله بسترهای ابری هستند که در فضای وب به شرکت‌ها و سازمان‌ها فضایی مجازی اختصاص می‌دهند تا داده‌ها و اطلاعات را در آنجا ذخیره و همرسانی کنند.